نگاهی به سانسور مطبوعات در دوره پهلوی
تاریخ انتشار: ۲۲ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۷۶۰۷۳
همشهری آنلاین: از مدیران نشریات و جراید انتظار می‌رفت که روشن‌بینی لازم را داشته باشند و بتوانند تشخیص دهند که کدام خبر یا مقاله موردپسند شاه است و باید چاپ شود و کدام یک او را ناراحت می‌سازد و باید نادیده انگاشته شود.در این بخش نگاهی به روش های سانسور جراید و مطبوعات در دوره پهلوی داریم.
تنبیه سردبیران جراید«مطبوعات ایران نیز وضعی بی‌ثبات داشتند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
توقیف ۲۰روزنامه در یک هفته
بعد از اینکه رضاشاه اعلام سلطنت کرد و حکومت پهلوی را تشکیل داد، روال قبلی برخوردش با مطبوعات را در پیش گرفت و این بار نیز بسیاری از روزنامه‌های مخالف با شدت بیشتری سرکوب یا مجبور به سکوت شدند؛ به‌طوری‌که به‌جرأت می‌توان گفت در این مقطع، هیچ اثری از مطبوعات مخالف یافت نمی‌شد. در شماره ۷۱روزنامه باختر در ۳۰مهر ۱۳۲۸نوشته شده «جراید، به‌دلیل افشاگری درخصوص فساد انتخابات، مکرر توقیف می‌شدند؛ چنان‌که در عرض یک هفته، بیش از ۲۰ روزنامه توقیف شد.» همچنین در مقاله‌ای که در پایگاه عبرت‌پژوهی منتشر شده، آمده: «سردار سپه از یک طرف نمی‌خواست ضدآزادی مطبوعات به‌ظاهر قدمی بردارد و از طرف دیگر، ناچار بود خود را از تعرض ارباب قلم نگاه دارد. این است که به دادن پول مختصر آنها را ساکت می‌کند و از نگارشات مخالف خود خودداری می‌کنند و چون پول‌ها تمام شد، دوباره شروع می‌نمایند و ناچار می‌شد با تهدیدهای مستقیم و غیرمستقیم، آنها را ساکت و آرام نگاه دارد.»
(مقاله جایگاه مطبوعات در حکومت رضاشاه، پایگاه عبرت‌پژوهی تاریخی)فشار ساواک بر چاپ و نشر
«در رژیم پهلوی، سانسور عمدتاً جهت‌گیری سیاسی داشت نه اخلاقی. کتاب، فیلم، روزنامه، رادیو و تلویزیون، همه تحت رژیم سانسور قرار داشتند. برای کتاب‌های ممنوعه لیستی تهیه کرده بودند که انتشار مجدد آنها امکان نداشت حتی نگهداری و خواندن آنها جرم محسوب می‌شد و قابل مجازات بود. اساساً تعدادی از زندانیان سیاسی فقط به همین دلیل محکومیت یافته بودند که یکی از کتب ممنوعه را در اختیار داشتند و یا آن را به دیگری به امانت داده بودند. در سال۱۳۴۹تعداد ۳۷۶۰عنوان کتاب منتشر شد. این رقم در سال۱۳۵۷به ۱۷۵۰عنوان رسید؛ یعنی ۲۰۰۰عنوان کمتر شد و این سیر نزولی همواره وجود داشت. کتاب‌هایی هم که منتشر می‌شد از لحاظ مسائل داخلی بی‌محتوا و غیرجذاب بود. مینو صمیمی از کارمندان دفتر مخصوص فرح در کتاب «پشت پرده تخت طاووس» درباره فشار ساواک بر مطبوعات نوشته: «مطبوعات داخل کشور تحت فشار ساواک از درج هرگونه خبر حوادث جاری در ایران خودداری می‌کردند.»
(سید جلال‌الدین مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، جلد۲، صص۱۷۹-۱۷۶)
اعتراف خارجی‌ها
در دوران پهلوی، خفقان به حدی زیاد بود که حتی مهم‌ترین هم‌پیمانان شاه هم مجبور به اعتراف در این باره می‌شدند؛ برای مثال در کتاب «خاطرات دو سفیر» نوشته ویلیام سولیوان آورده: «در دوران شاه، حداقل ۲۵هزار زندانی سیاسی در ایران وجود داشت.» «فرد هالیدی» دانشمند و نویسنده صاحب‌نظر در امور خاورمیانه و ایران در کتاب «دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران» تعداد زندانیان سیاسی در ایران را در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۵م) بین ۲۵ تا ۱۰۰هزار نفر اعلام می‌کند و در گزارشی می‌نویسد: « کارنامه هیچ کشوری در جهان سیاه‌تر از کارنامه ایران در زمینه حقوق بشر نیست... جلادان ساواک افزون بر شوک الکتریکی و ضرب و شتم مخالفان، از انواع وحشی‌گری‌ها استفاده می‌کردند؛ ازجمله فروبردن بطری‌های شکسته در نشیمنگاه، آویختن وزنه بر بیضه‌ها، پوشاندن کلاهخودهای ویژه، مورد تجاوز جنسی قراردادن زندانیان و تجاوز به زنان و دختران فرد دستگیرشده در مقابل چشم وی برای گرفتن اعتراف.
(کتاب دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران نوشته فرد هالیدی، ص۹۲)
در کتاب «عصر پهلوی» به روایت اسناد آمده: «در عمل و در آنجا که مردم باید در تعیین نمایندگان مجلس شورای ملی یا مجلس سنا و یا شوراها مشارکت داشته باشند، هم پهلوی اول و هم پهلوی دوم دخالت‌های مستقیم به عمل می‌آورند. به‌طور مثال رضاخان در سال ۱۳۰۲، در مقام فرماندهی کل قشون، در تلگرافی به والی ایالت فارس دستور داد: ایالت جمیله فارس در تعقیب تلگراف سابق مقتضی است قدغن فرمایید که در انتخاب نوبخت از بوشهر مساعدت نشود. حکمت هم که جزو کاندیداهای شهر شیراز است، از جهرم بفرمایید بشود. راجع به ضیاء‌الواعظین بایستی هرطور است، اقدامی بفرمایید که از انتخاب مشارالیه جلوگیری به عمل بیاید.»
کد خبر 741058 برچسب‌ها رسانه - خبرگزاری مميزى - سانسور پهلویمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: جشنواره فیلم فجر رسانه خبرگزاری پهلوی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۷۶۰۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس شورای شهر: سال آینده نمایشگاه کتاب به «شهر آفتاب» منتقل می‌شود
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مهدی چمران امروز پیش از آغاز دویست و سی‌ویکمین جلسه شورای شهر تهران در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سؤال که با توجه به اینکه یک سال بیشتر به اتمام دوره پنجم مدیریت شهری نمانده و اگر بخواهید وعده‌ای به شهروندان در خصوص نیاز شهر تهران و تحقق آن بدهد، اظهار کرد: ابتدا روز شوراها را به شورایی‌ها تبریک می‌گویم، ان‌شاءالله همه شورائیان در سراسر کشور بتوانند خدمتگزاران و خادمین خوبی برای مردم خودشان باشند.
وی با تاکید بر اینکه بنده هیچ وقت وعده‌ای نمی‌دهم و بنابراین این بار هم وعده‌ای نخواهم داد، افزود: آنچه که در مسیر اجراست پروژه‌های عمرانی ما هستند. پروژه‌های بزرگی در شهر تهران وجود دارد که به سرعت جلو می‌روند و امیدواریم به سرعت آماده و تحویل شوند و مردم از آنها استفاده کنند.
رئیس شورای شهر تهران گفت: برنامه‌هایی در ارتباط با خریدها به‌ویژه در حوزه حمل و نقل عمومی داریم که آنها هم با شدت و حدت هر چه تمام‌تر به‌رغم همه کارشکنی‌ها و کم‌کاری‌هایی که در بعضی جاها ممکن است وجود داشته باشد انجام می‌شود.
چمران در پاسخ به این سؤال که آیا مشکل واگن‌ها حل شده است، گفت: هنوز این مسئله حل نشده است البته دوستان وزارت کشور لطف کردند و گام‌هایی در این خصوص برداشته شده است. دوستان نامه دیگری دادند تا مبلغ تامین و به اعتبار سازنده واریز شود و آنها شروع به ساختن کنند، البته طبق قولی که از سازنده گرفتیم آنها کار ساخت را شروع کردند و این مایه امیدواری است. ان‌شاءالله بتوانند حدود 14 ماهی که قول دادند این کار را به سرانجام برسانند.
وی ادامه داد: دیدگاهی که من دارم جهادی است. چون همیشه در چنین مسیری حرکت می‌کردم. اینکه این پروژه‌ها و خریدها یک ساعت زودتر به نتیجه برسد به نفع مردم و برای من واقعا مهم است. تلاش از سوی اعضای شورا صورت می‌گیرد هر کس به میزان توانش تلاش می‌کند که بتواند این مشکلات را حل بکند البته مشکلات هم فراوان است.
رئیس شورای شهر تهران تاخیر در این مسیر باعث از دست رفتن زمان می‌شود، تصریح کرد: سعی می‌کنیم این مسائل را انجام بدهیم. نه این دوره دوره‌های قبل هم اینچنین بوده. مثلا در دوره‌های قبل برای تاسیس بانک شهر نیاز به 200،300 امضا بود شبانه کسانی را مامور کردیم که از افراد امضاهایشان را بگیرند. با چنین حرکات جهادی باید کارها را انجام داد. اگر غیر از این باشد به نتیجه نمی‌رسیم.
چمران درباره مافیای خودروهای برقی انتقاد کرده است، گفت: چون در این باره اطلاعاتم دقیق و صددرصدی نیست نمی‌توانم اظهارنظر بکنم.
وی در پاسخ به این سؤال که نمایشگاه کتاب باز هم در بین‌المللی برگزار خواهد شد، گفت: خوشخبختانه تعدادی از رسانه‌ها به این موضوع اشاره کرده بودند. برگزاری چنین نمایشگاه‌های رفت و آمد را مختل می‌کند البته مسئولان اعلام کرده‌اند سال آینده نمایشگاه کتاب به «شهر آفتاب» منتقل می‌شود.
رئیس شورای شهر تهران در پاسخ به این سؤال که اخیراً در سکوهای مترو تبلیغاتی در ارتباط با برگزاری نمایشگاه صنعت، حمل و نقل ریلی در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران مشاهده می‌شود، گفت: اگر این تبلیغات را شرکت‌هایی که اجاره کرده باشند انجام داده باشند آنها هر تبلیغی که مجاز باشد می‌گذارند اما اگر این تبلیغ را خود مترو گذاشته باشد قطعاً ما برخورد می‌کنیم. اگر شرکت‌هایی که اجاره کرده باشند دیگر دست مترو نبوده است.
انتهای پیام/
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور